Հայոց պատմություն (Հայ ազատագրական խմբակները և կազմակերպությունները)

Հայ ազատագրական խմբակները

19-րդ դարի երկրորդ կեսին առաջացան հինգ հայ ազատագրական
խմբականեր՝երկուսը Արևելյան Հայաստանում,երեքը՝Արևմտյան:
Արևելյան Հայաստանում բացվել են հետևյալ խմբակները՝
1)1869թ Ալեքսանդրապոլ քաղաքում բացվեց <<Բարենպատակ ընկերություն>>  խմբակը:Ղեկավարներն էին՝ուսուցիչ Արսեն Կրիտյանը և զինագործ Պետրոս Հայկազունին:Ունեն 40 անդամ:
2)1874թ Մեծ Ղարաքիլիսայում բացվեց <<Հայրենիքի սիրո գրասենյակ>> խմբակը,որի ղեկավարն էր Համբարձում Բալասանյանը;
Սակայն այս երկու խմբակները 1875թ հայտնաբերվեցին ռուս ժանդառմերիայի կողմից ու փակվեցին:
Արևմտյան Հայաստանում բացվել են այս երեք խմբակները Վան քաղաքում՝
1)1872թ բացվեց <<Միություն ի փրկություն>>  խմբակը,ղեկավարն էր Հակոբ Կալոյանը:Որը երկու տարի հետո փակվեց;
2)1878-1879թթ-երը բացվեց երկու խմբակ՝ <<Սև խաչը>> և <<Զինակիրը>>;Որոնց ղեկավարներն էին Մկրտիչ Խրիմյանը,Մկրտիչ Փորթուգալյանը և Գարեգրն Սրվանձտյանը:

Հայ ազատագրական կազմակերպությունները

1)1881-1883թթ-երը Կարինում բացվեց <<Պաշտպան հայրենյաց>> կամակերպությունը,որի ղեկավարներն էին՝ Խաչատուր Կերեկյանը և Կարապետ Նշկյանը:
2)1882-1884թթ-երը Մոսկվայում բացվեց <<Հայրենասերների միություն>> կազմակերպությունը,որի զեկավարն էր Ներսես Աբելյանը: