Հայոց պատմություն (Ինքնապաշտպանական մարտեր)

1915 թվի գարնանից մինչև աշուն Արևմնտյան Հայաստանում տեղի ունեցան ինքնապաշտպանական կռիվներ`
1)1915 թվի ապրիլի 1-ից մինչև մայիսի 14:Վան նահանգի Շարախ գավառում,որի կենտրոնը`Թաղն էր,ղեկավարում էր Բաղդիկ Սիմոնյանը,որին օգնում էր Դրոն:
2)Վան քաղաքում 1915 թվի ապրիլի 7 ից մինչև մայիսի 5 ը:Ղեկավարել են՝Արմենակ Եկանյանը,Արամ Մանուկյանը,Կայծակ Առաքելը,Բուլղարացի Գրիգորը,Փանոս Թոռլեմեղյանը,իսկ քաղաքում ղեկավարում էր՝ Հայկակ Կոսոյանը և Լևոն Գալաճյանը:
3)1915 թվի հունիսի 3 ից մինչև հունիսի 29 ը տեղի է ունեցել Շապին Գարահիսարի հերոսամարտը,որը հեկավարել է Ղուկաս Տովլեթյանը:
4)1915 թվի հունիսի 28 ից մինչև օգոստոսի սկիզբը տեղի է ունեցել Մուշի հերոսամարտը,որը հեկավարել է Հակոբ Կոտոյանը:
5)1915 թվի օգոստոսի 2 ից մինչև սեպտեմբերի 5 ը տեղի է ունեցել Սուեցիայի(Կիլիկիայի) հերոսամարտը (հայտի է Մուսալեռան 40 օրը անունով):Մուսալեռան հերոսամարտը ղեկավարել է Տիգրան Անդրեասյանը,4200 հոգով:Նրանք բարձրանում էին Մուսալեռան վրա և կռվում թշնամու դեմ:Մուսալեռցիներին օգնության է հասնում Ֆրանսիական և Անգլիական նավերև:
6)1915 թվի սեպտեմբերի 29 ից նոյեմբերի 15 ը տեղի է ունեցել Ուֆայի մարտը: