Հայոց պատմություն (Ինքնապաշտպանական մարտեր)

1915 թվի գարնանից մինչև աշուն Արևմնտյան Հայաստանում տեղի ունեցան ինքնապաշտպանական կռիվներ`
1)1915 թվի ապրիլի 1-ից մինչև մայիսի 14:Վան նահանգի Շարախ գավառում,որի կենտրոնը`Թաղն էր,ղեկավարում էր Բաղդիկ Սիմոնյանը,որին օգնում էր Դրոն:
2)Վան քաղաքում 1915 թվի ապրիլի 7 ից մինչև մայիսի 5 ը:Ղեկավարել են՝Արմենակ Եկանյանը,Արամ Մանուկյանը,Կայծակ Առաքելը,Բուլղարացի Գրիգորը,Փանոս Թոռլեմեղյանը,իսկ քաղաքում ղեկավարում էր՝ Հայկակ Կոսոյանը և Լևոն Գալաճյանը:
3)1915 թվի հունիսի 3 ից մինչև հունիսի 29 ը տեղի է ունեցել Շապին Գարահիսարի հերոսամարտը,որը հեկավարել է Ղուկաս Տովլեթյանը:
4)1915 թվի հունիսի 28 ից մինչև օգոստոսի սկիզբը տեղի է ունեցել Մուշի հերոսամարտը,որը հեկավարել է Հակոբ Կոտոյանը:
5)1915 թվի օգոստոսի 2 ից մինչև սեպտեմբերի 5 ը տեղի է ունեցել Սուեցիայի(Կիլիկիայի) հերոսամարտը (հայտի է Մուսալեռան 40 օրը անունով):Մուսալեռան հերոսամարտը ղեկավարել է Տիգրան Անդրեասյանը,4200 հոգով:Նրանք բարձրանում էին Մուսալեռան վրա և կռվում թշնամու դեմ:Մուսալեռցիներին օգնության է հասնում Ֆրանսիական և Անգլիական նավերև:
6)1915 թվի սեպտեմբերի 29 ից նոյեմբերի 15 ը տեղի է ունեցել Ուֆայի մարտը:

Հայոց պատմություն (Երիտթուրքերի հեղաշրջումը և առաջին համաշխարային պատերազմը)

1908 թվականի հունիսին Թուրքիայում տեղի ունեցավ պետական հեղաշրջում,և իշխանությունն անցավ երիտաարդ թուրքերին:Նրանց կուսակցության անունն էր`<<Իթթիհաթ վե թերաքի >> ,այսինքն`<<Միություն և առաջադիմություն>>:Իսկ կուսակցության ղեկավարներն էին Դոկտոր Նազիմը և Բեայեթի Շաքիրը:Ներքին գործերի նախարար դարձավ Թալեաթը,զինվորական նախարար` Էնվերը,ռազմածովային ուժերի նախարար`Ջեմալը,կրթության և գիտության նախարար`Միթար Շաքրին:Նրանք 1910-1911 թվականներին Սալոնիկ քաղաքում գաղտնի ժողովներ հրավիրվեցին,որտեղ որոշեցին իրականացնել իրենց վաղեմի երազանքը,այսինքն ստեղծել <<Մեծ Թուրան>> կայսրությունը,որի սահմանները պետք է ձգվեին Սև Ծովի Բոսվորի նեղուցից մինչև Խաղաղ Օվկիանոս:Թուրան- նշանակում է թուրքալեզու ժողովուրդների նախնիների բնակության վայր:Երիտթուրքերի դիմակը պատռվեց իրենց իշանության գալուց մեկ տարի անց:1909 թվականի ապրիլին երիտթուրքերի հրամանով Կիլիկիայում տեղի ունեցավ Ադանայի ջարդերը,որի արդյունքում զովեց շուրջ 30.000 հայ:1914 թվականի օգոստոսի 1-ին սկսվեց առաջին համաշխարային պատերազմը և երիտթուրքերը որոշեցին իրականացնել իրենց ծրագիրը:Այդ ժամանակ Թալեաթ փաշան անընդհատ կրկնում էր հետևյալ ցինիկ խոսքերը.<<Հայերը փոքր ազգ են,բայց շատ սուր ոսկոռ ունեն,որոնք խրվել են մեր կոկրդում և մենք չենք կարողանում ազատվել այդ ոսկոռներից>>:
1914 թվականի հոկտեմբերից սկսվեց ցեղասպանությունը,որը կարճ ընդմիջումներով շարունակվեց մինչև 1920 թիվը,որի արդունքում կոտորվեց 1.500.000 հայ:Սկզբում Թուրքերը հավաքեցին 18-45 տարեկան հայ տղամարդկանց իբրև-թե բանակ զորակոչեն:Սակայն նրանց տարան թիկունք,բաժանեցին խմերի և մաս առ մաս կոտորեցին:Նույն ժամանակ հավաքագրեցին ազգի սերուցքին(այսինքն այն մարդկանց,որոնք կարող էին ժողովրդին հավաքագրել և ինքնապաշտպանական մարտեր մղեին թուրքերի դեմ) և կոտորեցին:Մնացին ծերերը,երեխաները և կանայք:Հայերի աքսորում էին հեռավոր անապատներ՝Դերզոր,Ռաքքու և այլն:Այստեղ հավաքվեց 600.000 հայ:Որոնց կեսը 1916 թվականին կոտորվեց:
Ցեղասպանության ընթացքում հայ ժողովուրդը կրեց շուրջ 20.000.000.000 ֆրանկ վնաս:Թուրքերը ոչնչացրեցին շուրջ 2350 եկեղեցի,1500 դպոց ու վարժարան,տասնյակ քաղաքներ ու հազարավոր գյուղեր ու 20000 ձեռագրեր:

Հայոց պատմություն (Ցեղասպանության հետևանքները)

1880 թվականի օգոստոսին Աբդուլ Համիդ 2րդը արգելեց Թուրքիայում օգտագործել <<Հայաստան>> բառը,ինչպես նաև հայկական դպրոցներում արգելեց հայ ժողովրդի պատմության,ինչպես նաև հայոց լեզվի և գրականության դասավանդումը:
1891 թվականին Սուլթանի հրամանով ստեղծվեց 30 համիդիական քրդական գնդեր:Նրանց սուլթանը մեծ հնարավորություն էր տալիս սպանել և կողոտել հայերին:1894-1896 թվերին բնաջնջվեց շուրջ 300000 մարդ:

Հայոց պատմություն (Ցեղասպանություն)

1915 թվականի թուրքերի կողմից տեղի ունեցավ մի ոճրագործություն,որը մինչև այսօր թողնում է իր հետևանքները:

99% ով հայերի կոտորածի գլխավոր պաճառը <<հայկական հարցի>>  առաջացումն էր,որի նպատակն էր Եվրոպայի և Ռուսաստանի օգնությամբ Արևմտյան Հայաստանը ազատագրել թուրքերից:Ցավոք հենց Եվրոպան և Ռուսաստանը հայ ժողովրդին խափեցին:Օսմանյան Թուրքիան էլ տեսնելով,որ մեծ տերությունները հայկական հարցը ստեղծեցին ոչ թե հայերին սատարելու նպատակով,այլ  իրենց սեփական շահի համար Թուրքիայից օգուտ ստանալու նպատակով,սկսեց հայերի կոտորածը:

Հայոց պատմություն (Հայ ազգային կուսակցություններ)

Կուսակցությունը քաղաքական կազմակերպություն է,որի մեջ ընդգրկված մարդիկ ունեն միևնույն գաղափարները և նպատակները:Յուրաքանչյուր կուսակցության գլխավոր նպատակը հասնել իշխանության և կյանքի կոչել իր ծրագրերը:
Հայ ազգային կուսակցությունները հիմնադրվել են 19-րդ դարի վերջում:Դրանք երեքն են`
1)Արմենականների կուսակցություն
Հիմնադրվել է 1885-թվականին աշնանը Վան քաղաքում Մկրտիչ Ավետիսյանի գլխավորությամբ:Արմենականները գտնում էին,որ Արևմտյան Հայաստանը կազատագրվի միայն համաժողովրդական ապստամբության միջոցով,Եվրոպայի օգնությամբ:Նրանք ունեին զինված խմբեր:
2)Հնչակյան կուսակցություն
Ստեղծվել է Ժնև քաղաքում 1887-թվականի օգոստոսին:Ժնևի համալսարանի մի խումբ հայ ուսանողների կողմից:Նրանց ղեկավարն է եղել Ավետիս Նազարբեկյանը:Հնչակյան կուսակցության ծրագիրը բաղկացած էր երկու մասից`
1)Մոտակա նպատակներ
Մոտակա նպատակներում հնչակյանները գտնում էին,որ պետք էր ազատագրել ոչ միայն Արևմտյան Հայաստանը,այլ նաև Արևելյան Հայաստանը Ռուսաստանից և Պարսկահայաստանը պարսից շահից
2)Հեռավոր նպատակներ
Հեռավոր նպատակը այն էր,որ պետք էր մարդու շահագործումը վերացվեր և անցնել սոցիալիզմին:
Սակայն հնչակյան կուսակցությունը պառակտվեց և բաժանվեց երկու մասի՝սոցիալական թև(գլխավորում էր Ավետիս Նազարբեկյանը) և ազգային թև(գլխավորում էր Արփիար Արփիարյանը:
Հնչակյանները ուժեղ ֆիդայական կռիվներ են Սասունում, Զեյթունում,Վանում,Սեբաստիայում և այլուր:Հայտնի հնչակյաններ են եղել՝Հրայր Դժողքը(Արմենակ Ղազարյան),Մեծն Մուրադը,Միհրան Տամաթյանը,Գևորգ Չաուշը և ուրիշներ:
1898 թվից սկսած այս կուսակցությունը պառակտվեց:
3)Հ.Յ.Դաշնակցություն
Այս կուսակցությունը հիմնադրվել է 1890 թվականին հուլիս-օգոստոս ամիսներին Թիֆլիսում:Հ.Յ.Դ-ի գլխավոր ուժը եղել է <<Դրօշակ>>  խումբը,որը ղեկավարել է Քրիստափոր Միքայելյանը:
Այս երեք կուսակցությունները ունեին իրենց թերթերը՝
Արմենականներ-Արմենիա
Հնչակյաններ-Հնչակ
Դաշնակներ-Դրօշակ

Հայոց պատմություն (Ֆիդայական շարժում կամ հայդուկներ)

Ֆիդայի բառը արաբերեն բառ է,որը նշանակում է զոհ:Իսկ հայդուկ բառը հունգարերեն բառ է,որը նշանակում է հետևանք,իսկ հայերեն վրիժառու:Հայդուկային շարժման վերաբերյալ պատմության մեջ կան դրական և բացասական կողմերՙ
Դրականըՙ
1)Նրանք խմբերով կամ առանձին զենք էին վերցնում ու պայքարում հայ ժողովրդի իրավունքների համար:
2)Հայդուկային շարժումը կարող էր նպատակային լինել միայն մի դեպքում,երբ որ համազգային ապտամբություն լիներ:Ու նաև այդ համաժողովրդական ապստամբության մեջ պետք էր ընդգրկել Օսմանյան կայսրության բոլոր հպատակ ժողովուրդներին:
Բացասականըՙ
1)Հայդուկները իրենց ցաքուցրիվ,անկազմակերպ կռրվներով ավելի էին <<կատաղեցնում>> թուրքական իշխանություններին:
2)Մեծ պետությունները հայերին հրահրում էին թուրքական իշխանությունների դեմ և խոստանում հայերին օգնել,բայց երբ հայերը նրանցից օգնություն էին խնդրում նրանք տարբեր պատճառներով խաբում էին հայերին և գցում կրակը:

Հայոց պատմություն (Հայ ազատագրական խմբակները և կազմակերպությունները)

Հայ ազատագրական խմբակները

19-րդ դարի երկրորդ կեսին առաջացան հինգ հայ ազատագրական
խմբականեր՝երկուսը Արևելյան Հայաստանում,երեքը՝Արևմտյան:
Արևելյան Հայաստանում բացվել են հետևյալ խմբակները՝
1)1869թ Ալեքսանդրապոլ քաղաքում բացվեց <<Բարենպատակ ընկերություն>>  խմբակը:Ղեկավարներն էին՝ուսուցիչ Արսեն Կրիտյանը և զինագործ Պետրոս Հայկազունին:Ունեն 40 անդամ:
2)1874թ Մեծ Ղարաքիլիսայում բացվեց <<Հայրենիքի սիրո գրասենյակ>> խմբակը,որի ղեկավարն էր Համբարձում Բալասանյանը;
Սակայն այս երկու խմբակները 1875թ հայտնաբերվեցին ռուս ժանդառմերիայի կողմից ու փակվեցին:
Արևմտյան Հայաստանում բացվել են այս երեք խմբակները Վան քաղաքում՝
1)1872թ բացվեց <<Միություն ի փրկություն>>  խմբակը,ղեկավարն էր Հակոբ Կալոյանը:Որը երկու տարի հետո փակվեց;
2)1878-1879թթ-երը բացվեց երկու խմբակ՝ <<Սև խաչը>> և <<Զինակիրը>>;Որոնց ղեկավարներն էին Մկրտիչ Խրիմյանը,Մկրտիչ Փորթուգալյանը և Գարեգրն Սրվանձտյանը:

Հայ ազատագրական կազմակերպությունները

1)1881-1883թթ-երը Կարինում բացվեց <<Պաշտպան հայրենյաց>> կամակերպությունը,որի ղեկավարներն էին՝ Խաչատուր Կերեկյանը և Կարապետ Նշկյանը:
2)1882-1884թթ-երը Մոսկվայում բացվեց <<Հայրենասերների միություն>> կազմակերպությունը,որի զեկավարն էր Ներսես Աբելյանը:

Եղիշե Չարենց 《Մորս համար գազել》(վերլուծություն)

Գազելը բանաստեղծական ձև է,որը ձևավորվել է  9-10րդ դարերում:Տարածված է Արևելքում և հատկապես Պարսկաստանում:Գազելը բաղկացած է մի քանի երկտող տներից,որոնց առաջին տան զույգը և մնացած տների երկրորդ տողերի վերջնամասերը կրկնվում են,իսկ դրանց նախորդող բառերը ներքին հանգ են կազմում:Հայ գրականության մեջ նշանավոր են Վահան Տերյանի և Եղիշե Չարենցի գազելները:

《Մորս համար գազել 》բանաստեղծությունում Եղիշե Չարենցը հիշում է իր մորը,մոր  դիմագծերը.
   Հիշում եմ դեմքը քո ծեր,մայր իմ անուշ ու անգին,
   Լույս խորշումներ ու գծեր,մայր իմ անուշ ու անգին:
  
Նա կարոտում է մորը ,քանի որ գտնվում է օտարության մեջ,և մայրը չի կարողանում հոգ տանել իր որդու մասին.
   Եվ հիշում ես քո որդուն ,որ հեռացել է վաղուց,-
   Ուր է արդյոք հեռացել,մայր իմ անուշ ու անգին:

Եվ մայրը ցավ է ապրում, որ իր որդուն չի կարող օգնել.
   Մտորում ես դու տխուր,-օրրում է թթենին
   Տխրությունը քո անծիր, մայր իմ անուշ ու անգին:

Նույն կերպ էլ պետությունը չի կարողանում հոգ տանել իրենց հեռու գտնվող իր ժողովրդի մասին:

Հովհաննես Թումանյան 《Քառյակներ》

Քառյակը չորս տողից բաղկացած բանաստեղծություն է ,որը արտահայտում է ավարտուն միտք ,պատկեր և գաղափար:Քառյակն ունի խոհափիլիսոփայական բովանդակություն:Լայնորեն տարածված է եղել արևելքի միջնադարյան բանաստեղծության մեջ և կոչվել է ռուբայի:Հայ գրականության մեջ քառյակը հայտնի է եղել միջնադարից (օրինակ`Նահապետ Քուչակի և Գրիգորիս Աղթամարացու քառյակները ):
Նոր ժամանակներին համահունչ են  Հովհաննես Թումանյանի քառյակները.

Վերջացավ...
Կյանքս մաշվեց,վերջացավ.
Ինչ հույս արի`փուչ ելավ,
Ինչ խնդություն`վերջը ցավ:
Այս քառյակում հեղինակը արտահայտում է հիասթափություն:Հիասթափություն մարդկային կյանքից:

Անց կացան...
Օրերս թռան, անց կացան.
Ախ ու վախով,դարդերով
Սիրտս կերան,անց կացան:
Այս քառյակում հեղինակը ասում է որ մենք այս կյանքը ապրում ենք վախով և սպասումով:

Ուր կորան...
Մոտիկներս ուր կորան.
Ինչքան լացի,ձեն ածի`
Ձեն չտվին,լուռ կորան:
Այս քառյակում հեղինակը ասում է որ իր հարազատները իրենից բաժանվեցին և իրեն մոռացան:

Այս քառյակներից դատելով կարելի է եզրակացնել ,որ մարդկային կյանքը ուրախ չէ և այնպես չէ ինչպես մենք ենք պատկերացնում:

Թեստային աշխատանք(հայոց պատմություն)

                                                                        ԹԵՍՏ
1)Որ թվականին է տեղի ունեցել Էջմիածնի ժողովը Հակոբ Ջուղայեցու գլխավորությամբ
   ա)1701թ                    բ)1677թ

2)Որ բերդն է համարվել Դավիթ Բեկի նստավայրը,որպես իշխանության կենտրոն
   ա)Հալիձոր                բ)Որոտան               գ)Տաթև

3)Երբ է տեղի ունեցել Սյունիքի Անգեղակոթի ժողովը
   ա)1699թ                     բ)1708թ                     գ)1711թ

4)Որ թվականին է տեղի ունեցել Հալիձորի ճակատամարտը
   ա)1724թ                     բ)1727թ

5)Որ թվականին թուրքերը գրավեցին Թիվլիսը
   ա)1726թ                     բ)1723թ

6)Որ թվականին է գրավվել Երևանը թուրքերի կողմից և որքան զոհեր են տվել
   ա)1725թ,50հազար զոհ
   բ)1724թ,20 հազար զոհ

7)Որ համալսարանում է սովորել Հովսեփ Էմինը
   ա)Սոլբոնի
   բ)Վուլվիչի

8)Որ թվականին ռուսները գրավեցին Երևանը
   ա)1827թ հոկտեմբերի 1
   բ)1828թ փետրվարի 10

9)Երբ է կնքվել Գյուլիստանի պայմանագիրը և ում միջև
   ա)1813թ հոկտեմբերի 12,ռուս-թուրքերի միջև
   բ)1813թ հոկտեմբեր,ռուս-պարսիկների միջև

10)Երբ է կնքվել Թուրքմենչայի պայմանագիրը 
   ա)1828թ փետրվարի 10
   բ)1829թ փետրվարի 10

Հայոց պատմություն 《Հովսեփ Էմին》

Հովսեփ Էմին (Էմին Հովսեփ Էմինյան 1726, Համադան, Իրան - օգոստոսի 2 1809 թ., Կալկաթա, Հնդկաստան)՝ հայ ազատագրական պայքարի գործիչ։

Հովսեփ Էմինը
1751-1759 թվականներին բնակվել  և սովորել է Մեծ Բրիտանիայի Վուլվիչի , ուր ուսումնասիրել է ռազմարվեստ և լեյտենանտի կոչումով մասնակցել է ֆրանսիացիների դեմ անգլիացիների ռազմական գործողություններում։

Հնդկահայ գաղութում ազատագրական շարժման առաջին մունետիկը եղավ Հովսեփ Էմինը։ Նրա նախնիները Հայաստանից Պարսկաստան էին տարվել Շահ Աբաս I-ի ժամանակ։ 1759 թվականին Էմինը եկել է Հայաստան, ուր փորձել է կազմակերպել հայերի ապստամբությունը թուրքերի դեմ։ 1761 թվականին բանակցություններ էր վարել ռուսական կառավարության հետ Սանկտ Պետերբուրգում, որպեսզի ռուսները օգնություն տրամադրեն հայ ազատագրական պայքարին։ Վրաստանում գտնվելիս 1763 թվականին փորձել է Թուրքիայի դեմ պայքարի մեջ ներգրավել Հերակլ Բ վրաց թագավորին, բայց օգնություն չստանալով նրանից, ինչպես նաև հայկական կաթողիկոս Սիմեոնից Վրաստանից 1764 թվականին մեկնել է Ղարաբաղ Մելիք Հովսեփի մոտ։ Արցախում նա մասնակցել է Մահմուդ Շահի դեմ մարտին, պաշտպանելով Գետաշենը։

1770 թվականից Հովսեփ Էմինը բնակվել, մահացել ու թաղվել է Կալկաթայում։

Իր կյանքի պատմությունը Հովսեփ Էմինը գրի է առել 1792 թվականին Լոնդոնում տպագրված «Հայազգի Հովսեփ Էմինի կյանքը և արկածները, որը ինքն է գրել անգլերեն լեզվով» («The Life and Adventures of Joseph Emin an Armenian, written in English by himself») գրքում։

Ararat

This Is a Picture of Ararat.Ararat is Armenian mountain , but it is not in Armenia.This Picture is important for me because of two reasons.First reason is that because of its Meaning.That i mean is that Ararat represents Armenia and it is part of our history.Second reason is beacousr this picture was taken at the day when the sun was seen in yerevan for the first time in january

Հովհաննես Թումանյան 《Հայոց Վիշտը》

Հովհաննես Թումանյանի 《Հայոց Վիշտը 》բանաստեղծության մեջ հայոց վիշտը համեմատվում է մեծ,անհատակ ծովի հետ.
   Հայոց Վիշտը անհուն մի ծով
   Անհուն մի ծով ահագին,
   Էն սև ծովում տառապելով
   Լող է տալիս իմ հոգին:
Բայց Հայոց վշտի ծովը,ոչ միայն հատակ չունի,այլև մակերես չունի:Բանաստեղծի հոգին հոգին չի հասնում այդ մակերեսին և տառապում է ծովի մեջ.
   Ոչ հատակն է գտնում անվերջ
   Ու ոչ հասնում երկնքին
   Հայոց վշտի մեջ
   Տառապում է իմ հոգին:  

Վահան Տերյան <<Անծանոթ աղջկան>>(վերլուծություն)

Վահան Տերյանի <<Անծանոթ աղջկան>> բանաստեղծությունը հեղինակի մասին է, քանի որ նրա հոգին բաց է։ Բանաստեղծության մեջ նկարագրվում է բնությունը,քանի որ  բնությունը նպաստում է սիրուն.
Աղբյուրն անուշ հեքիաթի պես
Իր լույս երգով ժպտում էր մեզ...
Անծանոթ աղջիկը անցնելով, տղայի մոտով ,գերում է նրա սիրտը։ Նրանց հանդիպումը տևում է մի ակնթարթ.
Հայտնվեցիր պայծառ-անձայն........
Կյանքի ճամփին մի ակնթարթ...

Այս բանաստեղծությունը կարդալով՝ հասկացա,որ պետք է հոգով բաց լինել,որ զգանք կյանքի հաճույքները։

Ուսումնական նախագծային ճամբար

Ընդհանուր պարապմունք 9-9:30
Անգլերենի ընտրությամբ խումբ։ Խաղարկային դատարան: 9։30-11։00:
 Հարմգանիիր ամսագրում թարգմանություն